Günümüzde Aydın ilimizin ilçelerinden biri olan Nazilli eski ve ünlü bir şehrimizdir. Selçuklular 1176 yılında Miryokefalon Savaşı’nı kazanınca yöreyi Türkleştirme gayretlerine girişir, Oğuz boylarından Gökhan Dağhan, Ayhan ve Nazlü oymaklarından Yörükleri,  bu yöreye yerleştirirler.

Aydınoğulları Beyliği’nin sınırları içindeki düz ve geniş alan zamanla Cuma namazlarının kılındığı ve Cuma günleri dışında alışveriş yapılan bir alan olur.

Disiplinli ve planlı yaşamayı çok önemseyen, çevreye ve doğaya düşkün Yörükler kadın – erkek çalışkan ve üretgen insanlardır. Bağ bahçe işleri dışında dokumacılık da yapıp, ürünlerini pazarda satarlar. Nüfus arttıkça ticaret de artar, pazar genişler.

Osmanlı Döneminde alışveriş alanı yeni bir köye dönüşür ve Pazarköy adını alır. Yağ, yoğurt, zeytin ve tütün yanında pamuk ve pamuklu ürünlerin merkezi olma yolunda ilerleyen Pazarköy durmadan nüfus kazanmakta, nüfusu bağlı olduğu Kestel’e yaklaşmaktadır.

Büyük yangınlar ve depremler geçirse de her yıkımdan ders almakta erleri, sokakları yangın ve depreme  karşı korumada önlemler alıp, park ve bahçeleri çoğalmaktadır.

Bu arada Yörüklerin bir başka geleneklerine işaret edelim: Yörük Kültürü ve geleneğinde yapılacak işlerde, alınacak kararlarda kadınlar da söz ve oy sahibidir. Toplantılara katılır, görüş ve düşüncelerini belirtirler. Yörük kadınlarının katılmadığı kararları almak çok güçtür.

Dönelim Pazarköy’e hızla nüfus kazanan Pazarköy’ün nüfusu Kestel’in nüfusunu aşınca önce bucak, sonra 1831 yılında ilçe merkezi olur. İlçe merkezinin yeni adı Nazlıköy’dür.

Pamuk üretiminin arttığı bu yıllar sırasında iki büyük felaket Nazlıköy’ü sarsar: 1854 ve 1863 yıllarında Nazlıköylüler iki büyük yangın geçirir. 1854 yangınında şehrin yarısı, 1863 yangınında tamamı yanar.

Nazlıköylüler büyük bir işbirliği ile birbirlerine yardımcı olur çadırlarda yaşar ve daracık sokaklar, iç içe evler ve dükkanlarla yaşamın sürüp gitmeyeceğini, en büyük, en önemli, şeyin taş evler, geniş sokaklar, parklar kurmak olduğunu kararlaştırırlar.

Günümüzde Nazilli’ye uğrarsanız alınan bu kararların yeni Nazilli’de geniş yollar, taş evler ve parklar ile nasıl uygulandığını görürsünüz. 1876 yılı Nazili’nin trenle tanıştığı yıl olur. Demiryolu şehrin ortasından geçerek şehri ikiye ayırır. Trenin Nazilli’ye getirdiği yenilikleri ve büyümeyi ikinci bölümde anlatacağız. Tabii Yunan Mezalimini de…

Yavuz TARAKÇIOĞLU

Nazilli, which is one of the districts of Aydın province today, is an old and famous city. When the Seljuks won the Myryokefalon War in 1176, they attempted to Turkify the region, and Gökhan Dağhan from the Oghuz tribes, the Yoruks from the Ayhan and Nazlü tribes settled in this region.

The flat and wide area within the borders of Aydınoğulları Principality eventually became an area where Friday prayers were performed and shopping was done outside of Fridays.

Nomads, men and women, who care about a disciplined and planned life and are fond of the environment and nature, are hardworking and productive people. Apart from vineyard and garden work, they also do weaving and sell their products in the market. As the population increases, so does the trade, the market expands.

During the Ottoman period, the shopping area turns into a new village and takes the name Pazarköy. Pazarköy, which is on the way to become the center of cotton and cotton products in additon to oil, yoghurt, olive and tobacco, constantly gains population and its population approaches Kestel, which is a town it is connected to.

Even though it has experienced great fires and earthquakes, its soldiers learn from every destruction, take precautions to protect the streets against fire and earthquake, and their parks and gardens are increasing.

In the meantime, let’s point out another tradition of the nomads: In the nomadic culture and tradition, women also have a voice and vote in the decisions to be taken. They attend meetings and express their views and opinions. It is very difficult to take decisions in which nomadic women do not participate.

Let’s return to Pazarköy, which rapidly gains population, when the population of Pazarköy exceeds the population of Kestel, it first becomes a parish and then a district center in 1831. The new name of the district center is Nazlıköy.

During these years when cotton production increased, two major disasters shook Nazlıköy: In 1854 and 1863, the people of Nazlıköy suffered two big fires. Half of the city was burned in the fire of 1854, and the whole of it was burned in the fire of 1863.

The people of Nazlıköy help each other with great cooperation, live in tents and decide whether life will continue with narrow streets, houses and shops, and that the biggest and most important thing is to build stone houses, wide streets and parks.

If you stop by Nazilli today, you will see how these decisions were implemented in the new Nazilli with wide roads, stone houses and parks. 1876 ​​is the year Nazili met the train. The railway passes through the middle of the city and divides the city into two. We will explain the innovations and growth that the train brought to Nazilli in the second part. Of course, the Greek Atrocities.

Yavuz TARAKÇIOĞLU